Dezenfekten ve Hijyen Ürünleri

Temizlik ürünleri daha çok kirlerin ortamdan uzaklaştırılması ve temizlik amacıyla kullanılırken, dezenfektanlar kişilerin genel ve özel hijyeni, araç-gereç hijyeni ve çalışan personel hijyeninin sağlanması amaçlarıyla mikroorganizmaların ortamdan uzaklaştırılması için kullanılmaktadır. Kullanılacak temizlik ürünleri ve dezenfektan seçiminde temizlik ve dezenfeksiyon sağlama etkinliğinin yanı sıra sağlık üzerine olabilecek olumsuz etkileri de dikkate alınmalıdır. Bu derlemede, dezenfektanların etki mekanizmaları, kullanım alanları kimyasal ve sağlık etkileri özetlenmiştir.

Dezenfektana Ait Nedenler

1- Yoğunluk: Kimyasal maddeler yoğun eriyikler halinde iken mikrobisid, sulu veya düşük konsantrasyonlarda da mikrobistatik etkiye sahiptirler. Ancak, yoğun eriyikler, ekonomik olmadığı gibi, hem vücuda ve hem de eşya üzerine zararlı etkide bulunurlar. Yoğunluğun artması ile mikrobisidal etki arasındaki bu bağlantı devamlı değildir. Belli bir konsantrasyondan sonra, artık tesirin değişmediği görülür. Örn. dezekfektanın başlangıçtaki yoğunluğu %1 iken, bu %2‘ye çıkarılırsa etkisinin de, bir misli artacağı anlamına gelmez veya etki bir misli artmayabilir (belki, bir miktar artabilir). İkinci kez yoğunluk bir kat daha (%4) artırılırsa, öldürme oranında eskiye oranla büyük bir artış görülmez. Bu durum, konsantrasyonun artmasıyla, öldürme oranının sabit kaldığı bir düzeye kadar devam eder. Bundan sonra yoğunluk artsa da, öldürme oranı değişmez. Bu nedenle de, dezenfektanların en iyi etki sağladığı bir optimal yoğunlukları vardır. Bu optimal yoğunluk fenol için %2-5‘dir.

2- Kimyasal yapısı: Dezenfektanlar kimyasal yapılarına göre organik ve inorganik olmak üzere 2 kısma ayrılırlar. Organiklerin etkisi yapılarındaki karbon ve hidrojen sayıları ile orantılı olarak artar. İnorganiklerin tesiri ise bunların suda iyonize olma kabiliyeti ile ilişkilidir. Fazla iyonize olabilen asitler (HC, H2SO4, vs.) veya alkaliler (NaOH, KOH, vs.), etki bakımından, daha az iyonize olanlardan, daha fazla etkiye sahiptirler.